Każda kobieta w ciąży powinna przejść szereg badań, których zadaniem jest sprawdzenie stanu zdrowia jej i dziecka.Badań niezbędnych do wykonania w I trymestrze jest sporo. Wśród nich znajduje się morfologia krwi, ultrasonografia (USG) czy testy na obecność przeciwciał Rh, WR, HBs [5]. Badanie USG w ciąży robi się po to, aby szczegółowo ocenić anatomię i dobrostan płodu. Żeby to zrobić, takie badanie powinien wykonać lekarz, który się w diagnostyce płodu specjalizuje. Bo są to jedne z najtrudniejszych technicznie badań w całej medycynie. Badanie na zespół Downa w ciąży można wykonać nieinwazyjnie, na podstawie niewielkiej próbki krwi ciężarnej. Aby wykryć trisomię 21. chromosomu, w pierwszej kolejności wykonuje się test PAPP-A oraz badanie USG. Jeśli wskażą one na podwyższone ryzyko zespołu Downa, kobieta jest kierowana na dalsze badania. Badanie USG polega na oddziaływaniu falami dźwiękowymi o wysokiej częstotliwości. Fale te „ odbijają” się od płodu i „powracają”, a obraz tego procesu jest zapisywany i widoczny na ekranie monitora. Na biało widoczne są tkanki twarde, np. kości. Tkanki miękkie, czyli organy widoczne są w formie szarych plamek i cętek. 1. Wykonanie trzech badań ultrasonograficznych - przesiewowych w ciąży: −11 – 14 tydzień ciąży, −20 tydzień ciąży (+/- 2 hbd) −po 30 tygodniu ciąży (+/- 2 hbd) 2. W uzasadnionych sytuacjach zalecane jest wykonywanie badania ultrasonograficznego przed 10 tygodniem ciąży. BADANIA ZALECANE: USG w ciąży jest jednym z najważniejszych badań, które pozwalają kontrolować prawidłowy rozwój płodu. U wszystkich ciężarnych do 40. tygodnia obowiązkowo wykonuje się je 3 razy: w I, II i III trymestrze. Pierwsze USG w ciąży można przeprowadzić też wcześniej, nawet w 6. tygodniu, by potwierdzić ciążę i prawidłowe aJPV4. Badania w pierwszych 10 tygodniach ciąży Pierwszy trymestr to najważniejszy etap ciąży. Chociaż brzuch przyszłej mamy nie jest jeszcze widoczny, ale dla rozwoju zarodka pierwsze tygodnie są kluczowe. W tym czasie kształtują się wszystkie konieczne do życia narządy i zmysły. Z tego względu pierwszy trymestr to również czas najwyższego ryzyka utraty ciąży. Agnieszka Grobelna z Centrum Wspierania Płodności podpowiada, by poczekać z wykonaniem testu ciążowego co najmniej do terminu spodziewanej miesiączki, by nie robić sobie przedwczesnych nadziei: – W dzisiejszych czasach kobiety bardzo szybko wykonują testy ciążowe. Dodatnie wyniki testów mogą potęgować stres. Z jednej strony cieszymy się, a z drugiej strony wiemy, że te bardzo wczesne ciąże są często tracone. Czasami bywa tak, że doszło do poczęcia, ale nie wykształciły się pewne organy, które pozwoliłyby zarodkowi przeżyć. Przychodzi miesiączka, to jest naturalne poronienie. Kiedyś, w dawnych czasach, nie mając testów, kobiety nawet nie wiedziały, że tracą ciążę. Jakie badania należy wykonać w pierwszych 10 tygodniach ciąży? Badanie krwi – testy na obecność beta-hCG, które są skuteczniejsze od domowych testów z moczu. Badanie ginekologiczne – lekarz sprawdzi ogólny stan zdrowia, ciśnienie, wykonuje badanie cytologiczne i kieruje na badanie USG. Zaleca się wizytę lekarską między 6. a 8. tygodniem ciąży, czyli nie później niż 8 tygodni po ostatniej miesiączce. Transwaginalne USG – pierwsze badanie ginekologiczne w ciąży wykonywane jest przez pochwę. Potwierdza obecność zarodka, sprawdza jego akcję serca. Podczas badania może okazać się, że jest więcej niż jeden pęcherzyk ciążowy. Może to oznaczać, że zostaniesz mamą wieloraczków. Pamiętaj jednak, że nawet połowa ciąż rozpoznanych na wczesnym etapie jako mnogie, kończy się narodzinami jednego dziecka. Gdy ciąża zostanie potwierdzona, przed tobą kolejne badanie krwi. Morfologia – szacuje twój stan zdrowia, ewentualne niedobory i inne problemy zdrowotne. W badaniach krwi oznacza się również poziom glukozy, obecność przeciwciał anty-Rh (aby wykluczyć albo potwierdzić konflikt serologiczny) oraz grupę krwi i Rh+/-. Przyszła mama jest także badana pod kątem przebytych w przeszłości i aktualnych chorób, takich jak różyczka, toksoplazmoza, cytomegalia, kiła, wirusy HIV i HCV. Wczesne rozpoznanie tych chorób pozwala wdrożyć odpowiednią terapię, aby płód rozwijał się bezpiecznie. Badania w 11.–20. tygodniu ciąży Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca, aby kolejną wizytę u ginekologa odbywać w 12. tygodniu ciąży. Oprócz badania ginekologicznego będzie to odpowiedni czas na badanie krwi, moczu, pomiaru ciśnienia. Bardzo ważne na tym etapie są badania USG genetyczne. Często wykonywanymi badaniami są także testy PAPP-A. Dzięki temu można ocenić ryzyko wad genetycznych i zespołów trisomicznych: Downa (trisomia chromosomu 21), Pataua (trisomia chromosomu 13) czy Edwardsa (trisomia chromosomu 18). Zgodnie z aktualnym polskim prawem legalna terminacja ciąży nie jest możliwa z powodu wad embrionalnych. Jeśli badania w ciąży potwierdzają ciężką i nieodwracalną chorobę płodu, można wykonać zabieg aborcji za granicą, w krajach, gdzie jest to legalne. Możliwa jest również kontynuacja ciąży pod opieką hospicjum perinatalnego. Kalendarz badań w ciąży przewiduje regularne badania kontrolne w kolejnych miesiącach ciąży. – Kobieta w okresie fizjologicznej ciąży powinna być konsultowana co 3–4 tygodnie w zależności od zaawansowania ciąży, a w uzasadnionych przypadkach częściej – podkreślają członkinie Federacji na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny. Ponowne badanie krwi i moczu zaleca się w 16. oraz 20. tygodniu ciąży. Pomiędzy 18. a 22. tygodniem ciąży jest czas na kolejne badanie USG, tzw. połówkowe. Każdorazowo podczas badania USG sprawdzany jest dobrostan płodu, jego wielkość, masa ciała, akcja serca. Dokładne terminy badań ustala lekarz na podstawie przebiegu ciąży, stanu zdrowia matki, liczby płodów. Ciąże mnogie mogą wymagać częstszego monitorowania, ponieważ ryzyko wystąpienia zagrożeń jest większe. Badania w 21.–32. tygodniu ciąży W przypadku ciąż mnogich i zagrożonych na tym etapie niezbędne są już regularne kontrole stanu szyjki macicy, jej skracania i zwarcia. Potrzebne może być podanie sterydów, które przyspieszają rozwój płuc płodu, by urodzone przed czasem dziecko mogło oddychać. Około 25. tygodnia ciąży nadchodzi czas na kolejne badanie ginekologiczne. Zadaniem lekarza jest ocena wysokości dna macicy oraz badanie wydzielin pochwy. Lekarz dokona pomiaru masy ciała pacjentki, sprawdzi również ciśnienie krwi. To bardzo ważne badanie w ciąży, które pozwala w porę wykryć tzw. stan przedrzucawkowy, który może zagrażać życiu i zdrowiu matki i jej dziecka. Między 24. a 26. tygodniem ciąży wykonywany jest test OGTT – test obciążenia glukozą. U pacjentek z określonymi wskazaniami i wysokim ryzykiem cukrzycy ciążowej badanie to wykonywane jest na wcześniejszym etapie ciąży. Zgodnie z rekomendacjami ginekologów kolejna wizyta w gabinecie lekarskim powinna odbyć się między 28. a 30. tygodniem ciąży. Około 30. tygodnia ciąży zaleca się badania krwi, moczu i USG. Na monitorze można wtedy zobaczyć twarz dziecka, które na tym etapie ciąży waży już ponad kilogram. Badania w 33.–40. tygodniu ciąży Między 33. a 35. tygodniem ciąży nadchodzi czas na kolejne badania. Kalendarz badań w ciąży zaleca: badanie morfologiczne krwi, ogólne badania moczu, badanie flory bakteryjnej dróg rodnych, badanie pod kątem HIV, HCV, kiły (nawet jeśli były one wykonane na początku ciąży, konieczne jest powtórzenie). W razie wyniku dodatniego niezbędne jest przeprowadzenie cesarskiego cięcia, aby zapobiec kontaktowi płodu z krwią matki. Dzieci seropozytywnych matek mają duże szanse na zdrowie, jeśli oczywiście personel na porodówce jest uprzedzony. Po 33. tygodniu ciąży przyszła mama jest już na „ostatniej prostej”. Ciężarna powinna zwracać uwagę na symptomy, czy zaczyna się przedwczesny poród. Dzieci urodzone po 33. tygodniu ciąży to tzw. późne wcześniaki. Mają bardzo duże szanse na przeżycie, jak również na pełnię zdrowia i prawidłowy rozwój. Oprócz pomiaru masy ciała i ciśnienia krwi wykonuje się badanie położnicze. To czas, w którym dziecko powinno przyjąć pozycję główkową. Jeśli tak się nie stanie, niezbędne może być cesarskie cięcie. Badania po 40. tygodniu ciąży Zgodnie z kalendarzem ciąży w 40. tygodniu następuje rozwiązanie. Jest to jednak termin umowny i za poród w terminie uważa się narodziny dziecka pomiędzy 38. a 42. tygodniem ciąży. W terminie porodu wykonywane są badania KTG I USG oceniające stan płodu i ewentualną czynność skurczową macicy. W zależności od sytuacji po upływie tygodnia badania wykonuje się ponownie lub pacjentka jest przygotowywana do porodu. W przypadku ciąż mnogich i powikłanych lekarz może wcześniej skierować pacjentkę na badanie KTG. W prawidłowo przebiegających ciążach pierwsze KTG wykonuje się dopiero w terminie porodu. Oprócz wymienionych badań w niektórych przypadkach zalecana jest dodatkowa diagnostyka prenatalna. Jakie są wskazania do badań prenatalnych? Członkinie Federacji na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny wymieniają kryteria diagnostyczne: – Jest to wiek powyżej 35 lat, wystąpienie aberracji chromosomowych płodu (czyli nieprawidłowości w liczbie lub strukturze chromosomów odpowiadających za wady wrodzone płodu) w poprzednich ciążach, rozpoznanie u pacjentki lub jej partnera strukturalnych aberracji chromosomowych. Inne kryteria to choroby uwarunkowane genetycznie występujące wcześniej w rodzinie, a także sytuacja, gdy wynik badania USG lub badania biochemicznego wyszedł nieprawidłowo i potrzebna jest pogłębiona diagnostyka. Badania wykonuje się u osób, które spełniają co najmniej jedno z kryteriów. W celu diagnostyki prenatalnej wykonuje się specjalistyczne badania biochemiczne, genetyczne oraz USG. Pozwalają one potwierdzić lub zaprzeczyć występowaniu ewentualnych wad u płodu. Znaczną część tych badań wykonuje się odpłatnie. Ekspertka Agnieszka Grobelna– fizjoterapeutka, coach, ekspertka kobiecego cyklu, prowadząca Centrum Wspierania fot. Fotolia Każda przyszła mama musi się przyzwyczaić do częstych wizyt u lekarza i licznych badań. Nie wszystkie należą do specjalnie przyjemnych, jak np. pobieranie krwi, ale w nagrodę są też takie, które przyszłe mamy uwielbiają. Chodzi oczywiście o badania USG, podczas których rodzice mogą choć przez chwilę pooglądać dzidziusia. Ile takich badań należy wykonać w trakcie trwania całej ciąży? Podpowiadamy! Rodzaje USG w ciąży USG genetyczne Wykonuje się je między 11. a 13. tygodniem ciąży. Często jest to pierwsze USG, które zaleca zrobić lekarz, choć coraz bardziej powszechne jest także wykonanie badania na początku ciąży, ok. 6-8 tygodnia, w celu potwierdzenia, że faktycznie doszło do zapłodnienia i sprawdzenia, czy pęcherzyk ciążowy znajduje się w macicy oraz ile jest zarodków. USG genetyczne jest bardzo ważne, ponieważ pozwala na wstępną ocenę płodu i wykluczenie lub szybkie zdiagnozowanie ewentualnych wad, np. rozszczepienie kręgosłupa, nieprawidłowe tętno czy zespół Downa. To badanie określa także wiek ciąży oraz pozwala na ustalenie przewidywanej daty porodu. USG połówkowe Wykonuje się je między 19. a 21. tygodniem ciąży. Potocznie nazywane jest połówkowym, ponieważ przypada właśnie na środek ciąży. Podczas tego badania lekarz może już bardziej szczegółowo zbadać płód i określić, czy nie ma jakichś wad wrodzonych oraz czy ma prawidłową masę ciała. Dzięki temu USG można zbadać np. czy nie ma rozszczepienia górnej wargi oraz jak rozwijają się poszczególne części ciała, w tym czaszka, płuca, żołądek, jelita, nerki. Badane jest też łożysko oraz szyjka macicy. Podczas tego badania zazwyczaj rodzice mogą już poznać płeć swojego dziecka. Trzecie USG Wykonuje się je między 29. a 31. tygodniem ciąży. Dziecko w brzuchu stale rośnie, dlatego należy badać je co kilka tygodni. Podczas tego USG lekarz sprawdza te same rzeczy, co podczas USG połówkowego, a oprócz tego bada, jakie jest ułożenie dziecka - główkowe, czy pośladkowe. To bardzo ważne, ponieważ nieprawidłowe ułożenie jest wskazaniem do cesarskiego cięcia. Jeśli ciąża przebiega prawidłowo, to trzecie USG jest ostatnim, jakie się wykonuje przed porodem. Natomiast w przypadku, gdy termin porodu mija, a dziecko nadal nie zamierza wydostać się z brzucha, wykonuje się kolejne USG, po 40. tygodniu ciąży. Sprawdź też inne porady dla ciężarnych: Ciąża USG to jedno z najważniejszych badań, które należy wykonać w ciąży. Warto się dowiedzieć, kiedy należy je robić, jak często oraz jaki ma ono wpływ na Twój organizm. Pozwoli Ci to spokojnie przygotować się do tych badań. 5min. czytania Marz 17, 2020 Badanie ultrasonograficzne (czyli USG) to technika obrazowania wykorzystująca fale dźwiękowe, które „odbijają się” od różnych struktur wewnątrz ciała kobiety, w tym również od płodu – dzięki czemu na ekranie pojawia się obraz dziecka znajdującego się w brzuchu mamy. Dzięki coraz doskonalszym aparatom USG rozdzielczość obrazów rośnie, a co za tym idzie – coraz dokładniej możemy zobaczyć maluszka. Ultrasonografia pozwala wykryć ewentualne nieprawidłowości w budowie i fizjologii dziecka. Nowoczesne techniki umożliwiają nawet przeprowadzenie wewnątrzmacicznych zabiegów u płodu jeszcze w łonie matki. Dlatego warto zastosować się do zaleceń lekarza i wykonać USG w ciąży minimum trzy razy – zgodnie z zaleceniami dla kobiet ciężarnych. Różne techniki: USG 2D, USG 3D, USG 4D Do wyboru mamy różne techniki obrazowania – zależnie od potrzeb, możemy wykorzystywać obrazy: 2D, 3D lub 4D. USG 2D to tradycyjna metoda obrazowania. Daje ona obraz dwuwymiarowy, w odcieniach szarości. Często kobiety uważają, że jest on nieczytelny, ma on jednak bardzo duże znaczenie w czasie ciąży. To właśnie na podstawie obrazów 2D lekarz może ocenić anatomię płodu, sprawdzić, czy dobrze się on rozwija i czy wszystko z nim jest dobrze. W diagnostyce USG i w ocenie zewnętrznej płodu pomocne mogą być też badania 3D (statyczny obraz trójwymiarowy) oraz 4D (możemy w trójwymiarze zobaczyć nasze dziecko w ruchu). Jakość obrazów 3D i 4D zależy w bardzo dużym stopniu od sprzętu, jakim dysponuje lekarz. Im lepszy aparat USG, tym lepsze obrazy 3D i 4D można z niego uzyskać. Duże znaczenie ma też ułożenie płodu względem głowicy aparatu. Czasem zdarza się bowiem tak, że dziecko zasłania twarz rączką lub nogą albo obróci się tyłem do głowicy. Wtedy uzyskanie obrazu 3D i 4D jest niemożliwe. Badanie USG w ciąży – jak często? Badanie USG w czasie ciąży należy wykonać przynajmniej trzy razy – takie ustalenie zostało sformułowane w aktualnych rekomendacjach Sekcji Ultrasonografii Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Jednak w uzasadnionych przypadkach przeprowadza się je częściej – nawet na każdej wizycie kontrolnej, czyli zazwyczaj co miesiąc. Dodatkowo wcześniej wykonuje się zwykle jeszcze jedno USG – w celu potwierdzenia pozytywnego wyniku testu ciążowego, uzyskanego z próbki moczu lub z krwi. Przeprowadza się je sondą dopochwową przed 10. tygodniem ciąży. Lekarz lokalizuje wówczas jajo płodowe oraz ocenia liczbę zarodków i prawidłowość rozwoju. Ustala też szacunkowy wiek ciąży i podaje planowany termin porodu. W Polsce badania USG w czasie ciąży są refundowane przez NFZ. W każdym z trzech trymestrów zaleca się wykonanie jednego badania USG: USG I trymestru (tzw. USG genetyczne) – między 11. a 13. tygodniem ciąży USG II trymestru (tzw. USG połówkowe) – między 18. a 22. tygodniem ciąży USG III trymestru – między 28. a 32. tygodniem ciąży USG I trymestru USG I trymestru to bardzo ważne badanie. Dzięki niemu bowiem lekarz może ocenić, czy płód rozwija się prawidłowo. Zazwyczaj określa się je mianem USG genetycznego, ponieważ badanie to pozwala ocenić ryzyko wystąpienia wad genetycznych u płodu. Jest wykonywane techniką dopochwową lub przez powłoki brzuszne. W ramach tego USG ocenia się wymiary płodu: długość ciemieniowo-siedzeniową (od czubka główki do pośladków) i szerokość główki. Ocenia się też czynność i anatomię serca, sprawdza się szerokość fałdu karkowego (tzw. przezierność karkową NT) oraz inne parametry niezbędne do prawidłowej interpretacji badania. Aby uzyskać najdokładniejszy wynik badania w I trymestrze, zalecane jest wykonanie dodatkowo testu PAPPA. Gdy wyniki USG ciąży są nieprawidłowe, wówczas lekarz może zlecić badania nieinwazyjne (np. NIPT – badanie wolnego DNA płodu we krwi matki, dostępne jedynie komercyjnie) lub inwazyjne (amniopunkcja, biopsja kosmówki). Stanowią one dalszy etap diagnostyczny w kierunku ewentualnych wad wrodzonych. USG połówkowe Kolejne badanie USG – tzw. USG połówkowe – ma na celu szczegółową ocenę rozwoju poszczególnych narządów płodu. Ustala się też wówczas jego przybliżoną masę i pozycję łożyska. Dzięki wynikom tych badań lekarz może potwierdzić lub skorygować planowaną datę porodu. Zazwyczaj na tym badaniu ustali też płeć dziecka. Ponadto dzięki nowoczesnym technikom obrazowania na tym etapie można już wykryć ewentualne nieprawidłowości w rozwoju właściwie wszystkich narządów. Jeśli zostaną one stwierdzone w tym badaniu, wówczas lekarz może zlecić przeprowadzenie dodatkowej diagnostyki – np. echokardiografii serca płodu. Pozwoli to ustalić odpowiednie metody dalszego postępowania medycznego. USG III trymestru Jest to zazwyczaj ostatnie badanie USG przed porodem w przypadku ciąży przebiegającej prawidłowo. Ma ono na celu dalsze monitorowanie rozwoju dziecka w łonie. W badaniu tym ocenia się stopień wzrastania płodu, jego dojrzałość, bicie serca oraz pełen profil biofizyczny. Lekarz ustali też ułożenie maluszka, pozycję łożyska i ilość wód płodowych – ma to istotne znaczenie dla czekającego Cię porodu. Przy szczególnych wskazaniach dodatkowo wykonuje się jeszcze badanie przepływów naczyniowych w krążeniu maciczno-łożyskowym i u płodu. Pozwala to na określenie jego dobrostanu i ewentualnych zagrożeń. USG – czy jest bezpieczne? Na temat badania USG w ciąży krąży wiele opinii. Przez lata powtarzano spekulacje, że nie jest ono bezpieczne. Niemniej we wspomnianych już rekomendacjach Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego badanie to określa się jako podstawowe, nieinwazyjne narzędzie diagnostyczne w czasie ciąży. Co więcej, twórcy dokumentu wyraźnie podkreślają, iż nie istnieją analizy, które potwierdzałyby to, że USG w jakikolwiek sposób niekorzystnie wpływa na rozwój płodu czy ciąży. Oczywiście jednak lekarz powinien wykonywać to badanie przy użyciu sprzętu posiadającego odpowiednie atesty i starać się minimalizować czas ekspozycji. Dołącz do programu i korzystaj z dodatkowych benefitów Pozwól nam wspierać Cię naszą wiedzą i doświadczeniem na poszczególnych etapach rozwoju Twojego maluszka! JADŁOSPISY Pobierz jadłospisy stworzone przez dietetyków. DARMOWE PRÓBKI Odbierz bezpłatne próbki NAN OPTIPRO® Plus 2 HMO. KONKURSY Weź udział w konkursach i wygrywaj nagrody. TESTOWANIA PRODUKTÓW Wypróbuj produkty Nestlé dla niemowląt i małych dzieci. Każda ciężarna ma prawo do bezpłatnych badań. Lekarz prowadzący zleca je regularnie. Dzięki testom możliwe jest monitorowanie rozwoju dziecka oraz stanu zdrowia przyszłej mamy. Ich rodzaj oraz częstotliwość wykonywania jest ustalana na podstawie rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Sprawdź, jak wygląda kalendarz badań w wykonywania badań w ciąży ma ścisłe uzasadnienie medyczne. Dzięki regularnym testom zostaje zmniejszone ryzyko wystąpienia groźnych powikłań dla mamy i jej dziecka. Lekarze są w stanie wykryć nieprawidłowości na bardzo wczesnym etapie i wdrożyć odpowiednie działania terapeutyczne. Badania w trakcie ciąży wiążą się ze zmniejszeniem zgonów ciężarnych, umieralności okołoporodowej oraz odsetka porodów przedwczesnych. Jakie badania w ciąży są wykonywane regularnie? Kobieta ciężarna powinna zgłaszać się do ginekologa co 4 tygodnie w I i II trymestrze. W ostatnich tygodniach ciąży częstotliwość konsultacji wzrasta. Częstsze wizyty są potrzebne, jeżeli tak zdecyduje lekarz. Zwykle dotyczy to kobiet, które chorują przewlekle lub ich ciąża nie przebiega prawidłowo. Badania w ciąży, które są wykonywane regularnie to: badanie ginekologiczne, badania krwi, badanie moczu, pomiar masy ciała, pomiar ciśnienia tętniczego krwi, badanie ultrasonograficzne (USG). Oprócz tego przyszła mama otrzymuje skierowanie na badania dodatkowe. Zalicza się do nich: badanie piersi, doustny test obciążenia glukozą oraz badania prenatalne, które określają ryzyko wystąpienia wad genetycznych u dziecka. Pierwsze badanie w ciąży Na pierwsze badanie przyszła mama powinna zgłosić się, gdy otrzyma pozytywny wynik testu ciążowego. Wizyta nie może jednak odbyć się zbyt wcześnie, ani zbyt późno – lekarz nie może wówczas przeprowadzić wszystkich testów. Zalecane jest, aby zgłosić się do ginekologa między 7. a 8. tygodniem ciąży. Ostatecznym terminem jest 10. tydzień. Na pierwszej wizycie lekarz przeprowadza dokładny wywiad chorobowy. Dzięki temu może wstępnie stwierdzić, w jakim stanie jest organizm kobiety. Ginekolog pyta o choroby przewlekłe, przyjmowane leki, przebyte zabiegi chirurgiczne, poprzednie ciąże (jeżeli były), datę ostatniej miesiączki. Wykona także pierwsze badania w ciąży. Są to: cytologia, badanie czystości pochwy (biocenoza pochwy), posiew z pochwy. Konieczne jest także przeprowadzenie badania USG. Jest ono wykonywane przez pochwę. Dzięki niemu lekarz może stwierdzić obecność jaja płodowego w macicy, określić wiek ciąży oraz ocenić stan narządów rodnych kobiety. Przyszła mama otrzymuje także zlecenie na badania laboratoryjne. Są to: morfologia krwi, przeciwciała odpornościowe, grupa krwi, stężenie glukozy na czczo, test na kiłę (VDRL), testy w kierunku HIV, różyczki, toksoplazmozy i wirusa wątroby typu C (HCV) oraz badanie ogólne moczu. Ciężarna jest także kierowana na konsultację stomatologiczną. W czasie ciąży zalecane, a nawet konieczne jest wyleczenie chorób jamy ustnej i zębów. Badania w 11–14. tygodniu ciąży 11–14. tydzień ciąży to czas na kolejną wizytę u ginekologa. Lekarz wykona podstawowe badania (ginekologiczne, ciśnienie krwi, masa ciała) i zbierze dokładny wywiad. Oprócz tego wykona badanie USG przez powłoki brzuszne matki. Jest ono całkowicie bezpieczne. Celem badania USG w ciąży jest ocena budowy płodu. Lekarz dokładnie sprawdza jego wymiary oraz stopień rozwoju. Sprawdza kształt czaszki, powłoki brzuszne, kręgosłup, miejsce przyczepu pępowiny, kończyny górne i dolne. Mierzony jest także parametr CRL (długość siedzeniowo-ciemieniowa), przezierność fałdu karkowego i czynność serca płodu. Badanie USG pozwala wykryć ryzyko najczęstszych aberracji chromosomowych. Przyszła mama otrzymuje także skierowanie na: morfologię krwi, badanie ogólne moczu. Rekomendowane jest także nieinwazyjne badanie prenatalne – test PAPP-A lub test podwójny (PAPP-A plus wolna podjednostka beta-hCG). Nieprawidłowe wyniki są wskazaniem do przeprowadzenia inwazyjnych testów (np. amniopunkcja, biopsja kosmówki). Badania w 15–20. tygodniu ciąży Między 15. a 20. tygodniem ciąży ma miejsce kolejna wizyta u ginekologa. Lekarz przeprowadza podstawowe testy. Jest to badanie ginekologiczne, ocena pH pochwy, pomiar ciśnienia krwi i masy ciała. Ponadto wydaje skierowanie na przeciwciała anty-Rh. Jest to bardzo ważne badanie, ponieważ pozwala wyeliminować konflikt serologiczny. W tym czasie wskazane jest wykonanie badania i USG piersi. Należy pamiętać, że u ciężarnych również istnieje ryzyko wystąpienia raka piersi. Testy te można przeprowadzić już w pierwszym trymestrze. Zalecane jest także wykonanie kolejnych badań prenatalnych. Jest to test potrójny lub test NIFTY, który można wykonać w Szpitalu św. Anny w Piasecznie. Badania w 21–26. tygodniu ciąży W tym czasie można wykonać kolejne badanie USG. Lekarz szczegółowo ocenia budowę dziecka oraz ewentualne ryzyko wad wrodzonych. Określa także jego wiek i masę ciała. Przyszli rodzice mogą poznać już płeć dziecka. Ponadto ciężarna powinna powtórzyć badanie w kierunku toksoplazmozy, wykonać badanie ogólne moczu i morfologię krwi. W tym czasie przeprowadza się też doustny test obciążenia glukozą. Jest to badanie polegające na wypiciu roztworu glukozy i sprawdzeniu jej stężenia we krwi po określonym czasie. Takie badanie stężenia glukozy pozwala określić ryzyko cukrzycy ciążowej. Badania w 27–32. tygodniu ciąży W tym okresie wykonywane jest już ostatnie obowiązkowe badanie ultrasonograficzne, w trakcie którego oceniana jest czynność serca płodu. Przyszła mama otrzymuje także skierowanie na podstawowe testy laboratoryjne i poziom przeciwciał odpornościowych. Lekarz skupia swoje działania na edukacji przedporodowej ( omawia plan porodu). Badania w 33–37. tygodniu ciąży Na tym etapie ciąży konieczne jest badanie położnicze. Składa się na nie ocena wymiarów miednicy. Ponadto przyszła mama kierowana jest na następujące badania: morfologię krwi, badanie ogólne moczu, badanie piersi, posiew w kierunku paciorkowców beta-hemolizujących, testy w kierunku HIV, VDRL, HCV. Oceniane jest także tętno płodu. Badania w 38–39. tygodniu ciąży Poród tuż-tuż. W ostatnich tygodniach ciąży przyszła mama wykonuje podstawowe badania ginekologiczne i położnicze. Jeżeli dziecko nie przyjdzie w tym czasie na świat, lekarz przeprowadza badanie ultrasonograficzne z oceną masy ciała dziecka oraz KTG - badanie tętna płodu i czynności skurczowej macicy. >> Przeczytaj również: Odżywianie w ciąży Kobieta w ciąży szczególnie dba o kondycję swojego organizmu, w którym rozwija się nowe życie. Istotnym jest również to, by monitorowała swój stan zdrowia poprzez odpowiednie badania w ciąży. Na pierwszej wizycie, a także każdej kolejnej, lekarz przeprowadza wywiad oraz wykonuje pomiar masy ciała i pomiar ciśnienia tętniczego. Około 10 tygodnia ciąży lekarz położnik jednoznacznie może stwierdzić obecność ciąży w jamie macicy poprzez pierwsze badania czynności serca płodu. Więcej o istotnych badania usg w ciąży dowiesz się w artykule o badaniach prenatalnych na naszym blogu Ta pierwsza wizyta zapada rodzicom w pamięć, gdyż wtedy słyszą bicie serca maluszka. To również moment, gdy lekarz zleca najwięcej badań, zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników. Jakie badania laboratoryjne w ciąży? Kalendarz badań w ciąży – do 10. tygodnia Morfologia krwi – badanie ogólne Na pierwszej wizycie lekarz zleca przede wszystkim morfologię krwi. Badanie to ma na celu wczesne wykrycie ryzyka anemii, gdyż większość kobiet w ciąży jest podatnych na spadki hemoglobiny, małopłytkowość i inne odchylenia od normy. Dzięki morfologii możemy też dowiedzieć się, czy w organizmie matki nie toczy się stan zapalny – wskazuje na to podwyższony poziom leukocytów. Badanie ogólne moczu Ze względu na krótką cewkę moczową i jej bliskie sąsiedztwo z odbytem, kobieta w ciąży jest szczególnie narażona na zakażenia układu moczowego. Hormony ciążowe natomiast powodują rozluźnienie mięśni dróg moczowych, a to ułatwia przedostanie się drobnoustrojów do organizmu. Często też zakażenie przebiega bezobjawowo, dlatego tak istotne jest badanie w kierunku tej dolegliwości. Choroba jest bardzo groźna zarówno dla kobiety w ciąży, jak i płodu. Badanie moczu jest całkowicie bezbolesne i nieinwazyjne. Podobnie jak morfologia krwi, badanie ogólne moczu, jest powtarzane wielokrotnie w czasie ciąży. Grupa krwi i czynnik Rh Badanie grupy krwi i czynnika Rh to badanie, które pozwoli nam określić, czy istnieje ryzyko wystąpienia konfliktu serologicznego. Jeśli czynnik Rh okaże się ujemny, kobieta objęta jest tzw. immunoprofilaktyką (po każdym krwawieniu w ciąży, profilaktycznie pomiędzy 28 a 30 tygodniem ciąży, otrzyma także w większości przypadków immunoglobulinę anty-D po porodzie, to hamuje wytwarzanie szkodliwych przeciwciał). Określenie grupy krwi jest również koniecznie na wypadek ewentualnej konieczności przetoczenia krwi, np. podczas porodu. Ryzyko wystąpienia konfliktu serologicznego jest jednak w tym przypadku kluczowe, gdyż wpływa na dalszy rozwój płodu. Odczyn Coombsa, czyli przeciwciała odpornościowe (inaczej przeciwkrwinkowe) To kolejne badanie, wpisane w kalendarz badań w ciąży, umożliwiające wykrycie przeciwciał przeciwko krwinkom czerwonym, które wykazują zdolność wiązania się z antygenami erytrocytów. Może to skutkować ich szybkim niszczeniem krwinek czerwonych prowadzącym do wystąpienia niedokrwistości hemolitycznej. Badanie stężenia glukozy we krwi na czczo W pierwszym okresie ciąży przeprowadza się badanie poziomu glukozy czczo. Jeśli stężenie glukozy we krwi w ciąży na czczo nie przekracza 92 mg/dl, oznacza to, że jest prawidłowe. Jeżeli jednak znajduje się w przedziale 92-125 mg/dl, kobieta musi wykonać test obciążenia 75 g glukozy. Standardowo wykonywany jest w połowie II trymestru ( po ukończonym 26 tygodniu ciąży). Test obciążenia glukozą polega na pobraniu krwi na czczo oraz po wypiciu 75 gram glukozy rozpuszczonej w 300 ml wody. Następnie krew badania jest po godzinie (norma do 180 mg/dl) i po dwóch godzinach (norma 153 mg/dl). Jeśli zostanie stwierdzona cukrzyca ciążowa, ciężarna musi zostać objęta pomocą ze strony diabetologa oraz wprowadzić odpowiednie zmiany w stylu życia, by uniknąć powikłań. Czasem sama zmiana żywienia i stylu życia nie wystarcza i lekarz diabetolog musi zlecić insulinę. VDRL – tzw. odczyn Wassermanna Jest to badanie w kierunku kiły. Jeżeli wynik na odczyn VDRL będzie dodatni, należy jak najszybciej przyjąć silny antybiotyk – najczęściej penicylinę. Kurację należy rozpocząć odpowiednio wcześnie, nim krętek kiły zajmie układ sercowo-naczyniowy oraz układ nerwowy. Mimo że zakażenia występują sporadycznie, niosą za sobą poważne konsekwencje. Kobieta w ciąży może zakazić płód, dlatego to badanie jest tak istotne w I trymestrze ciąży. Przeciwciała anty-HIV Dzięki temu badaniu możemy stwierdzić, czy w organizmie matki występują przeciwciała anty-HIV, które wskazują na zakażenie wirusem. To bardzo ważne badanie w ciąży, gdyż kobieta, która jest nosicielką wirusa, może go przekazać dziecku poprzez łożysko, podczas porodu lub podczas karmienia piersią. Dzisiejsza medycyna może temu jednak zapobiec – wcześnie wdrożone leczenie w okresie ciąży to aż 90 proc. szans na urodzenie zdrowego dziecka. Wyniki badań na HIV są poufne. Mimo że należą do badań obowiązkowych w ciąży, kobieta musi wyrazić pisemną zgodę na diagnostykę w tym zakresie. Badanie w kierunku toksoplazmozy – poziom przeciwciał IgG i IgM Badanie w kierunku toksoplazmozy jest bardzo ważne, gdyż choroba nie daje charakterystycznych objawów. Zazwyczaj towarzyszą jej dolegliwości zbliżone do grypy lub też przebiega bezobjawowo. Jest jednak możliwa do uniknięcia i całkowicie wyleczalna, dzięki wykryciu we wczesnym tygodniu ciąży. Toksoplazmoza jest chorobą odzwierzęca, wywołuje ją pierwotniak Toxoplazma gondii, istnieje więc duże prawdopodobieństwo, że została przebyta, np. w dzieciństwie. Jeśli przeciwciała IgG będą dodatnie, nie ma zmartwień o możliwe zakażenie w ciąży (a tylko takie jest groźne). Infekcja Toksoplazmozą w ciąży może spowodować wady u płodu, których większość możemy zauważyć w badaniach prenatalnych – Jak czytać badania prenatalne dowiesz się tutaj. Jeśli jednak IgG są ujemne, należy zachować szczególne środki ostrożności – przede wszystkim higiena podczas przygotowywania posiłków, dokładne mycie rąk , sprzątaniu kuwet kotów domowych Jeśli kobieta jest narażona na zarażenie toksoplazmozą, badanie jest powtarzane w kolejnych trymestrach ciąży. Kalendarz badań w ciąży obejmuje również przeciwciała IgM Toxoplazmozy, które świadczą o świeżej infekcji -gdy są dodatnie pilnie należy skontaktować się z lekarzem chorób zakaźnych, który ustali dalsze postępowanie. Badania w kierunku różyczki – poziom przeciwciał IgG i IgM Różyczka to choroba wirusowa, większość z nas kojarzy ją z okresu dzieciństwa. W ciąży prowadzi do wielu groźnych powikłań, stąd też badanie jest w harmonogramie diagnostyki do 10 tygodnia ciąży. Obecność przeciwciał IgG świadczy o tym, że przyszła mama była zaszczepiona bądź w przeszłości przechorowała różyczkę, jest więc uodporniona. Wynik dodatni przeciwciał IgM informuje o trwającej infekcji bądź też o tym, że wystąpiła w ostatnim miesiącu. Jeśli badanie nie wykazało przeciwciał, kobieta musi zachować ostrożność w kontaktach z dziećmi w wieku przedszkolnym. Badania HCV – ryzyko wirusowego zapalenia wątroby typu C To również bardzo istotne badanie, wykonywane przez upływem 10 tygodnia ciąży. Jeśli wynik będzie pozytywny, kobieta zostanie skierowana do poradni chorób zakaźnych. Badania prenatalne – w którym tygodniu ciąży należy wykonać? Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników zaleca przeprowadzenie badania w czasie przypadającym na 11- 14 tydzień ciąży. Badania w kierunku ryzyka wystąpienia wad genetycznych w tym Zespołu Downa i innych wad genetycznych, składają się z dwóch części. Należy wykonać: badania USG, tzw. USG genetyczne, zgodnie ze standardem FMF (Fetal Medicine Foundation – Fundacja Medycyny Płodowej) oraz przez lekarza posiadającego aktualny certyfikat uprawniający do przeprowadzenia badania badanie krwi – test PAPP-A: składający się z wolnej podjednostki HCG oraz białka PAPPA badanie wolnego DNA płodu, jakim jest test SANCO daje blisko 100% pewność co do wad genetycznych. Szczegóły tego nieinwazyjnego badania poznasz tutaj Czasem jeśli ryzyko wad genetycznych jest wysokie (powyżej 1:300) ciężarne decydują się na badania inwazyjne, głównie amniopunkcję, o zabiegu tym możesz przeczytać w naszym artykule. 15-20 tydzień ciąży – kalendarz badań przyszłej mamy Według Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, badania w ciąży przypadające na ten czas to pomiar masy ciała, pomiar ciśnienia tętniczego, morfologia krwi, badanie ogólne moczu. 15-20 tydzień ciąży to również czas, gdy lekarz może określić płeć dziecka. W czasie tzw. badania połówkowego, wykonywanego pomiędzy 18 a 22 tygodniem ciąży lekarz mierzy również długość kanału szyjki macicy. Jest to istotne z punktu widzenia zagrożenia porodem przedwczesnym, o czym możecie przeczytać tutaj. Pomiędzy 24 a 28 tygodniem – test obciążenia glukozą (OGTT) To badanie należy wykonać pomiędzy 24 a 28 tygodniem ciąży (najlepiej po ukończonym 26 tygodniu ciąży). Polega na trzykrotnym pobraniu krwi, w celu ustalenia poziomu glukozy- pierwszy raz na czczo, następnie po spożyciu 75 g glukozy oraz po 1h i 2h od pierwszego pobrania. U kobiet ciężarnych nawet jeden wynik, który odbiega od normy, jest wskazaniem do podjęcia kroków w celu łagodzenia cukrzycy ciążowej. Ważne jest kontrolowanie masy ciała przyszłej mamy. Badania w ciąży – 33-37 tydzień W tym tygodniu ciąży kobieta powinna wykonać badanie ogólne moczu. Oprócz tego należy wykonać morfologię krwi. Lekarz ginekolog pobiera też w tym okresie wymaz z pochwy i odbytu w kierunku bakterii – paciorkowce z grupy B (tzw. GBS), których obecność potwierdzona powoduje konieczność podawania antybiotyku w czasie porodu. Bakterie te nie są groźne dla ciężarnej, ale mogą wywołać zapalenie płuc o noworodka, dlatego podajemy w czasie porodu antybiotyk aby zmniejszyć populację bakterii w drogach rodnych i w ten sposób zabezpieczyć noworodka. Zgodnie z zaleceniami ministra zdrowia, w tym tygodniu ciąży należy też powtórzyć badanie przeciwciał anty-HIV oraz antygen HBs. W tym okresie w czasie badania ginekologicznego lekarz zwraca też uwagę na wydzielinę pochwową ponieważ jej zmiana na wodnisty charakter może oznaczać przedwczesne odpływanie wód płodowych, co jest groźne zarówno dla płodu jak i ciężarnej. Przygotowaliśmy specjalny artykuł o przedwczesnym odpływaniu wód płodowych. 38-39 tydzień ciąży 38-39 tydzień ciąży to powtórka cyklicznych badań. Lekarz powinien wykonać badania USG w celu oszacowania masy płodu. Przeprowadzi również pomiar ciśnienia tętniczego. W tym czasie często wykonywany jest zapis KTG. Jakie badania wykonać w 40 tygodniu ciąży? W 40 tygodniu ciąży, czyli bezpośrednio przed porodem, należy wykonać badanie ogólne moczu. Badanie to jest wykonywane bardzo często, podobnie jak pomiar ciśnienia tętniczego i pomiar masy ciała. W tym czasie ciąży, wykonywane jest często KTG, które sprawdza czynności serca płodu. Ginekolog w usg sprawdza też prawidłowość przepływów w naczyniach płodu, czyli wykonuje tzw. badanie przepływów Dopplera. Jak widać, w czasie ciąży przeprowadza się szereg różnorakich badań, a każde z nich jest bardzo istotne. Podczas konsultacji lekarz ginekolog dokładnie omawia wyniki z pacjentką, przez co przyszła mama może czuć się bezpieczna i spokojna o zdrowie swojego maleństwa.

kalendarz badań usg w ciąży